راههای مهار و تربیت قوّة خیال بر مبنای حکمت اسلامی
نویسندگان
چکیده مقاله:
قوۀ خیال در نزد حکمای مسلمان جایگاهی ویژه دارد و در تمام عرصه‌‌های زندگی بشری - به‌ویژه در کسب کمالات انسانی - نقشی جدّی ایفا می‌‌کند؛ در عین حال، اصلاح و نگه‌‌داشت حدّ این قوّه، نیازمند مراقبت‌‌های فراوانی است. حکمای مسلمان با شناختی دقیق از این قوّه و طبیعتش، بر مبنای همان مباحث حِکمی، روش‌‌هایی را برای حفظ و تربیت این قوه - در راستای تکامل انسانی - بیان کرده و برشمرده‌اند؛ هرچند باب مستقلی را به این بحث اختصاص نداده‌‌اند. این مقاله کوشیده تا این راه‌‌ها را که در منابع گوناگون تنها به اشاره آمده‌اند، جمع و تبیین کند. مشغول داشتن قوّۀ خیال به حواس ظاهری، قرار دادن این قوّه در تحت فرمان قوّۀ عاقله، برنامه‌‌هایی چون مراقبت، تمرکز و توحّد و کسب فضائل اخلاقی‌‌ای چون صداقت، نیز اعتدال بخشیدن به مزاج و عمل به برخی اَذکار همچون تلاوت فراوان آیات سُخره، از جمله راههای پیشنهادی حکما برای مهار و تربیت قوۀ خیال است که در این مقاله بدان‌‌ها پرداخته شده است.
منابع مشابه
نظریه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه (نظریه حکمت متعالیه تعلیم و تربیت)؛ مفهوم‌شناسی و روش‌شناسی
هدف از مقاله پیش رو پاسخگویی به دو پرسش بنیادین درباره نظریه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه است. پرسش نخست جنبه مفهوم‌شناختی و پرسش دوم جنبه روش‌شناختی دارد. پیش از تبیین مفهوم‌شناختی این دانش فلسفی اسلامی، نُه گام مقدماتی به ترتیب بیان شده است؛ از سوی دیگر به لحاظ نوشتن عنصر روش در تعریف دانش نام برده، دو روش عمده تحقیقاتی این دانش، یعنی «روش استطباقی» و «روش استنتاجی» همراه ...
متن کاملخیال مهار نایافته: تبیین مدل نظری عملکرد «أمل» بر اساس منابع اسلامی
أمل(آرزو) یک سازه روان‌شناختی است که نقش آن در نوع شخصیت، هویت‌یابی، پیشرفت، و مقابله با تنش‌ها در روان‌شناسی مورد بررسی قرار گرفته است اما کمتر به تبیین ماهیت خودِ این سازه و نحوه عملکرد آن پرداخته شده است. محقق در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی با هدف تبیین ماهیت سازه مذکور و نحوه عملکرد آن، ابتدا بر اساس منابع اسلامی به مفهوم شناسی أمل و تبیین روان شناختی آن پرداخته، سپس در قالب یک مدل نظری ...
متن کاملتبیینی از اهداف تربیت اسلامی بر مبنای قلمروهای حیات
اسلام به عنوان یک مکتب دارای نظام تربیتی خاص خود است. این نظام تمایزات اساسی با سایر نظام‌های تربیتی دارد. در حال حاضر، پژوهش در باب ریشه‌های این تمایزات با توجه به قلمروهای حیات آدمی ضرورتی آشکار است. تبیین عناصر تعلیم و تربیت شامل: هدف، برنامه، روش، ارزشیابی و... مستلزم نظریه‌پردازی در خصوص قلمروهای حیات آدمی از یک سو، و استخراج پیامدها و دلالت‌های تربیتی آنها از سوی دیگر است. هدف به عنوان اس...
متن کاملالگوی پیشنهادی معماری محله اسلامی- ایرانی بر مبنای مدل نگره‌های زندگی ساز حکمت اسلامی
انسانی که موجودی نظام مند، مدنی الطبع و خلاق فضای زیست است جهت رشد و توسعه در مسیر تعالی، به الگوی سکونتی نیاز دارد. معماری سکونتگاه محله‌ای امروزی و به اصطلاح مدرن تحت تأثیر مؤلفه‌های کالبدی معماری و شهرسازی و اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی غربی قرار گرفته و زمینه‌ی ضعف در تعلق، دلبستگی و پیوند فرد با محیط زندگی را به وجود آورده‌اند. الگوی تشکیل‌دهنده‌ی سکونتگاههای محله ای همواره متناسب با فرهنگ...
متن کاملتبیین دیدگاه تربیت عرفانی بر مبنای آموزه های حکمت سینوی
این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی - کاربردی است ، روش تحقیق آن تحلیلی-استنباطی، روش جمع آوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، روش تحلیل محتواست. نتایج به دست آمده بدین قرارند: تربیت عرفانی عبارت است از اینکه متربی ضمن زندگی در میان مردم و اجتماعات انسانی و بهره مندی از لذات دنیوی، با پیرایش نفس از رذائل و آلودگی های تن و روان و رهایی از دنیای حس و ماده با زهد و عبادت و عقل، ب...
15 صفحه اولمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 19 شماره 73
صفحات 46- 65
تاریخ انتشار 2017-11-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023